Não của bạn đang ‘ăn’ gì mỗi ngày?

Hi mọi người, lại là Patrick đây. Mấy tháng vừa rồi mình không ra mới bài, nay mình lại trở lại đây :v

Dạo này ở công ty của mình cũng ổn, hơn năm rưỡi ở công ty rồi, cũng dần bắt được nhịp với hiểu hơn về team cũng như industry, bắt đầu mình cũng có sự chủ động để đề xuất với triển khai nhiều feature trọng điểm ở công ty hơn. Mấy tháng nay mình cũng dành thời gian đọc sách để ngồi chú tâm đọc sách để reflect lại kiến thức với cả plan cho thời gian sắp tới, hi vọng sẽ có nhiều thứ hay ho để chia sẻ mn.

Hôm nay sẽ là một bài viết mình viết thuộc series "An Tư", một series mình nghiên cứu và chia sẻ về cách suy nghĩ thông suốt và an lạc thông qua góc nhìn tôn giáo và triết học cổ điển.
Nếu bạn hứng thú, bạn có thể đọc một số bài khác trong series này:

• Thấu cảm là bước đầu của giải quyết vấn đề
• Bạn bất lực là do bạn tự chọn lấy
• Bạn bất lực là do bạn luôn chạy trốn
• A path that started from little things

Sai

Đã từ lâu, mình biết đã có điều gì đó sai trong mình. Mình không biết cụ thể nó là gì, nhưng mình biết nó đã sai từ những thứ cơ bản nhất. Từ cách mình suy nghĩ, ăn uống, đi đứng, và ăn nói như thế nào, và nó cứ diễn ra hàng ngày, hàng tháng như vậy.

Mình bắt đầu suy nghĩ nhiều hơn về chuyện phát triển bản thân. Thực ra thì suy nghĩ này đã có từ lâu rồi, nhưng dạo gần đây mình bắt đầu suy nghĩ nhiều hơn về nó.

Mình biết não mình đã hình thành lối mòn trong suy nghĩ và thói quen. Cách mình suy nghĩ, ra quyết định trong công việc và đời sống hằng ngày trở nên rất... auto-pilot. Như kiểu não mình tự động xây "đường cao tốc" để xử lý mọi thứ thật nhanh, thật tiện, mà không cần suy xét lại.

Mình biết là chả có đường cao tốc tối ưu nào ở đây cả. Cứ đi được vài trạm là xe xịt lốp, trời mưa giông, và mình không đủ tỉnh táo để giải quyết vấn đề.

Trong một podcast, Robert Greene từng nói một câu sau:

"Nếu một ngày nào đó, ai đó in hết suy nghĩ của bạn ra giấy trong một tuần, bạn nghĩ bạn sẽ thấy gì?"

"Bạn sẽ sốc vì nó nhạt nhẽo, tầm thường và vô nghĩa như thế nào."

Nghe buồn cười, nhưng thật. Vì phần lớn thời gian, chúng ta sống trong đầu mình với những dòng suy nghĩ lặp đi lặp lại, chán òm và đôi khi ngu ngốc.

Nếu không được quan sát và nuôi nấng một cách có ý thức, những dòng suy nghĩ ấy rất dễ trượt ra khỏi thực tại. Khi suy nghĩ trượt ra khỏi thực tại cũng lúc bạn biết là thảm hoạ sắp kéo tới bạn.

Trong bài Bạn bất lực là do bạn tự chọn lấy mình từng chia sẻ rằng: con người có xu hướng tạo ra những thói quen trong suy nghĩ – như việc tin rằng tình trạng hiện tại của mình là vô phương cứu chữa. Hay khi cãi nhau với đồng nghiệp, ta thấy đau, rồi tự nghĩ là cả thế giới chống lại mình (thực ra thì không đâu, vì ai rảnh :v).

Và khi mình vận hành não mình trên cơ sở là thế giới chống lại mình, là tình hình không cứu vãn được, nó bắt đầu ăn vào suy nghĩ và hành động, khiến mọi thứ càng ngày càng trở nên tệ hơn.

Do đó, theo mình, mục tiêu tối thượng của giáo dục, và phát triển bản thân không có gì cao cả hơn ngoài việc sắp xếp cho những dòng suy nghĩ bên trong đầu mình cân bằng với thực tại ngoài kia.

Xây dựng niềm tin vào việc cải thiện thói quen suy nghĩ

Đầu tiên cần phải nhìn nhận là chúng ta dành một lượng thời gian khủng khiếp trong ngày để suy nghĩ. Trung bình một người có khoảng 12000 - 60000 dòng suy nghĩ trong một ngày.

Nếu suy nghĩ chiếm nhiều thời gian như thế, liệu bạn đã từng đầu tư để cải thiện nó chưa? Mình thì chưa, ít nhất là trước khi mình tự thuyết phục bản thân rằng: "Ờ, chắc phải làm gì với mớ này thôi."

Mình nhận ra một điều sau nhiều lần ngồi tự vấn: Mục tiêu của bạn ngày mai phụ thuộc vào hành động của bạn hôm nay. Và hành động hôm nay lại được quyết định bởi... suy nghĩ bạn đang có vào đúng giây phút này.

Không cần mình phải nói vì điều này, vì đã có không ít nhà triết học dành cả đời để chứng minh rằng suy nghĩ là thứ định hình mọi hành động của con người.

Ở triết học phương tây, triết gia Epictetus có chia sẻ:

Lý luận là thứ duy nhất có thể ..lý luận và phân tích chính bản thân nó.

Về cái đẹp, mình biết một bức tranh đẹp khi mình có phân tích và nhận định về bức tranh đó, bản thân bức tranh không thể phân tích chính bản thân nó là nó có đẹp hay ý nghĩa hay không.

Về ngôn ngữ, mình dùng ngôn ngữ để trao đổi với người khác, nhưng bản thân ngôn ngữ không thể cho bạn biết bạn có đang truyền tải những điều tốt đẹp hay không, chỉ lý luận mới có thể cho bạn biết.

Nếu tạo hóa đã ban cho bạn một công cụ suy nghĩ pro vãi chưởng như vậy, thì chẳng có lý do gì bạn không đầu tư để rèn luyện nó cả.

Trong Kinh Pháp Cú – một bản kinh căn bản của đạo Phật – hai bài kệ đầu tiên được viết như sau:

1
Fore-run by mind are mental states,
Ruled by mind, made of mind.
If you speak or act
With corrupt mind,
Suffering follows you,
As the wheel the foot of the ox.

2.
Fore-run by mind are mental states,
Ruled by mind, made of mind.
If you speak or act
With clear mind,
Happiness follows you,
Like a shadow that does not depart.